تحلیل عناصر روایت در پنج اثر داستانی رضا براهنی

دکتر رضا براهنی از جمله نویسندگان برجسته ی ایرانی است که آثار داستانی برجسته ای خلق کرده است . در این پژوهش داستان های بعد از عروسی چه گذشت ، چاه به چاه ، آواز کشتگان ، آزاده خانم و نویسنده اش ، و رازهای سرزمین من از نظر عناصر داستانی از جمله : پیرنگ ، درونمایه ، زاویه ی دید ، شخصیت ، گفت و گو ، صحنه ، فضا و لحن مورد بررسی قرار گرفته اند . در میان عناصر داستانی بعضی از اهمیت ویژه ای برخوردارند . برای نمونه باید به عنصر پیرنگ اشاره کرد که مهمترین پایه ی یک داستان به شمار می آید . این پژوهش نشان می دهد که در داستان های براهنی ، هر یک از عناصر داستانی در نهایت قوت و استحکام به کار گرفته شده اند که این امر قدرت داستان پردازی براهنی و تسلط او را به اصول داستان نویسی نشان می دهد . در تحلیل داستانهای مذکور نخست به تعریف کلیات در باب داستان و پیشینه ی آن می پردازیم ؛ بهره گیری از دیدگاههای براهنی و سایر محققان در این زمینه راهگشای ما در تحلیل عناصر داستان و ساختار این عناصر است . براهنی مسائل مختلف فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی همچون اختلاف طبقاتی ، معضلات اخلاقی ، فقر اقتصادی و فرهنگی ، نفوذ و تسلط فرهنگی و سیاسی بیگانگان در ادوار مختلف تاریخی ، سرگردانی اعتقادی و سیاسی جوانان و ایستادگی در برابر جور و ستم را دستمایه ی خلق آثار خود قرار داده است . شخصیت های اصلی بیشتر داستان های براهنی مردان مبارزی هستند که دغدغه های فکری و روحی و نگرش آنان نسبت به معضلات سیاسی و اجتماعی جامعه مطرح می شود . مولفه های واقع گرایی در اغلب داستان های براهنی دیده می شود . در داستان آزاده خانم و نویسنده اش ویژگی های پست مدرنیسم همچون حضور نویسنده در داستان و تغییر زاویه ی دید در فصول مختلف در آن دیده می شود .